Wielka Rawka: Bieszczady

A może by tak rzucić to wszystko i wyjechać w Bieszczady…? Zdecydowanie tak! Tam czeka na nas Wielka Rawka.

Bieszczadzkie pasmo górskie

Bieszczadami nazwano grupę dwóch górskich pasm, należących do łańcucha Karpat. Najwyższy polski szczyt to Tarnica (na wysokości 1346 m), a po stronie ukraińskiej jest to Pikuj, najwyższy szczyt Bieszczadów (na wysokości 1405 m).

Szczyty pasma porośnięte są połoninami, ale pomimo to Bieszczady zaliczane są do grupy Beskidów Lesistych, nie zaś Połonińskich. W Bieszczadach wyróżnia się trzy piętra roślinności: piętro pogórza do ok. 500 m n.p.m., piętro regla dolnego do ok. 1150 m n.p.m., oraz piętro połonin, od krańców lasu do wierzchołków gór. Klimat Bieszczad jest stosunkowo ciepły i umiarkowany. Nie występuje tu klimat wysokogórski. Rośliny i zwierzęta występujące w tym regionie, zwłaszcza ciepłolubne, są często rzadkie i niespotykane w innych rejonach kraju. Do zwierząt z rodzaju ciepłolubnych należy m.in. spotykany tutaj słynny i największy w Europie wąż Eskulapa. W bieszczadzkich pierwotnych lasach bukowych, które również są ewenementem, żyją m.in. chronione żubry, niedźwiedzie, wilki czy niektóre gatunki orłów.

Bieszczadzkie pasmo górskie

Wielka Rawka

Bieszczadzki Park Narodowy został utworzony w celu ochrony niezwykłej bieszczadzkiej fauny i flory i jest trzecim pod względem wielkości parkiem narodowym naszego kraju.

Wielka Rawka

Wielka Rawka może i nie jest „wielka” gdyby porównać ją do Tatr, ale to najwyższy szczyt granicznego pasma znajdującego się w Bieszczadach, królujący na wysokości 1307 m n.p.m.. Całe pasmo, w tym i Wielka Rawka, znajduje się na głównym wododziale karpackim.

Jeśli ktoś ma wątpliwości, czy Wielka Rawka jest wyjątkowa…

  • Wielka Rawka jest jedynym poza grupą Tarnicy i Halicza bieszczadzkim szczytem w Polsce, który przekracza 1300 m n.p.m.,
  • jej stromy stok północno-wschodniego zbocza to miejsce, gdzie zimą zdarzają się lawiny – zjawisko raczej nietypowe dla pasma bieszczadzkiego,
  • Wielka Rawka oferuje jedną z najpiękniejszych bieszczadzkich panoram.

Szlak Mała i Wielka Rawka jest wybierany przez wielu turystów ze względu na centralne położenie Małej i Wielkiej Rawki. Jak wiele bieszczadzkich szlaków, także ten wspinający się na najwyższy punkt Wielkiej Rawki, oferuje przejścia przez charakterystyczne dla tego regionu, niezapomniane płaskie połoniny. Pomimo połonińskiego szczytu, na wierzchołku Wielkiej Rawki nie wypasano nigdy zwierząt. Trawa na szczycie była koszona i wykorzystywana jedynie jako siano.

Słów kilka o wejściu na Wielką Rawkę

Słów kilka o wejściu na Wielką Rawkę

Najczęściej wybierany szlak na Wielką Rawkę prowadzi przez Przełęcz Wyżniańską. Szlak jest wyjątkowy pod względem widokowym na całe Bieszczady, ale i trudny ze względu na strome, mozolne podejście.

Trasa ma ok. 9,5 km i przebiega przez następujące etapy: Przełęcz Wyżniańska → Bacówka pod Małą Rawką → Mała Rawka (1272 m n.p.m.) → Wielka Rawka (1307 m n.p.m.) → Mała Rawka → Bacówka pod Małą Rawką → Przełęcz Wyżniańska.

Słów kilka o wejściu na Wielką Rawkę

Jest też kilka innych alternatyw dla tej trasy. Jedną z nich jest trasa rozpoczynająca się w Ustrzykach Górnych. Na wejście na szczyt z jej wykorzystaniem trzeba liczyć ok. 3 h 30 min.

Kolejną opcją do wyboru jest trasa z miejscowości Wetlina-Zabrodzie. Podejście na szczyt Wielkiej Rawki zajmie nim ok. 3 h 50 min.

Najdłuższy szlak jest z Roztoków Górnych, koloru niebieskiego, i prowadzi on wzdłuż granic polsko-słowackiej i następnie polsko- ukraińskiej. Na przejście tego szlaku należy przeznaczyć nawet 10 godzin.

Można też wykorzystać różne opcje, wchodząc jedną trasą, a schodząc inną. W ten sposób urozmaicimy wycieczkę o dodatkowe trasy i widoki, robiąc górską pętlę.

Ścieżka przyrodnicza "Wielka Rawka"

Ścieżka przyrodnicza „Wielka Rawka”

Ścieżkę przyrodniczą „Wielka Rawka” poprowadzono wzdłuż szlaku turystycznego rozpoczynającego się w Ustrzykach Górnych. Prowadzi on początkowo na Wielką Rawkę, i następnie schodzi na jej siostrzaną Rawkę Małą. Dalej – prowadzi do Przełęczy Wyżniańskiej. Albo, jeśli nie Przełęcz Wyżniańska, do wyboru mamy jeszcze przejście grzbietem Działu aż do Wetliny, poprzez buczynę i polanki, które miejscowi nazywali kiedyś carynkami.

Na tablicach informacyjnych i w przewodnikach dowiedzieć się można wiele o roślinności, bieszczadzkim starodrzewie bukowym oraz bukowo – jodłowym, a także o górskim potoku, ekosystemach w rejonie i typowych dla Bieszczad połoninach Małej i Wielkiej Rawki. Tekst wzbogacają piękne i realistyczne ryciny. Symbolem ścieżki jest jarzębina. Prowadzi nią zielony szlak.

Dojazd na Przełęcz Wyżniańską (855 m n.p.m)

Do Przełęczy Wyżniańskiej (ok. 6 km od Ustrzyk Górnych) dojechać można samochodem górskimi, krętymi drogami, tzw. wielką pętlą bieszczadzką, lub też busem (kursują one moestety tylko w turystycznym sezonie letnim). Znajdują się tu specjalnie oznakowane parkingi. Aby wejść do Bieszczadzkiego Parku Narodowego, należy zakupić bilety wstępu.

Mała Rawka i Wielka Rawka są oddzielone od pasma Połoniny Caryńskiej tą właśnie przełęczą. Na Połoninę Caryńską można dojść stąd w godzinę.

Przełęcz Wyżniańska do Bacówki pod Małą Rawką (930 m n.p.m.)

Aby rozpocząć wejście na Wielką Rawkę, ruszamy zielonym szlakiem turystycznym, żwirową drogą. Szlak prowadzi wśród łąk, idziemy otwartą przestrzenią, trasą łagodną i przyjemną oraz bardzo piękną widokowo. Już od początku widać przed nami zbocze Małej Rawki. Na dalszych etapach podejścia do bacówki widać już także Tarnicę czy Połoninę Caryńską.

Od Bacówki pod Małą Rawką na Małą Rawkę (1272 m n.p.m.)

Mijamy schronisko – bacówkę PTTK Pod Małą Rawką (lub zatrzymujemy się na chwilę odpoczynku w jednym z najpopularniejszych miejsc w Bieszczadach) i kierujemy się w prawo, gdzie łagodna, szeroka ścieżka wchodzi w las. Tutaj trasa znacznie się zwęża i zaczynamy ostrzejsze podejście ubitą ścieżką, wśród buków, aż do samego szczytu Małej Rawki (zdobędziemy tutaj aż 350 m wysokości na odcinku 1,5 km – to będzie najbardziej wymagający kondycyjnie odcinek). Do pomocy wspinającym się turystom zamontowano tutaj poręcze. Idąc przez las nie widzimy żadnych górskich panoram, ale po pewnym czasie przestrzenie stają się coraz bardziej otwarte i wychodzimy poza las. Dalej szlak prowadzi schodami z kamieni i drewna, aż docieramy wreszcie do pasma połoniny Małej Rawki z zachwycającymi panoramami, przedstawiającymi Połoninę Caryńską oraz Wetlińską. Widać również wierzchołek Tarnicy. Mała Rawka to masyw kulminacyjny grzbietu Dział, znajdujący się niedaleko Ustrzyk Górnych w Zachodnich Bieszczadach. Od swojej siostry, Wielkiej Rawki, oddzielona jest przełęczą, położoną na wysokości 1254 m n.p.m. Na przełęczy tej rośnie najwyżej występujący w polskich Bieszczadach las.

Całe podejście od przełęczy na Małą Rawkę zajmuje ok. 90 minut.

Z Małej Rawki na Wielką Rawkę (1307 m n.p.m.)

Z Małej Rawki na Wielką Rawkę (1307 m n.p.m.)

Aby zdobyć szczyt Wielkiej Rawki, początkowo wchodzimy na szlak żółty. Po stromym i ostrym podejściu na Rawkę Małą, szlak prowadzący w stronę Wielkiej Rawki może wydawać się spacerem. Ścieżka jest wygodna, przyjemna i niezwykle widokowa. Po ok. 10 minutach marszu przechodzimy przez leśny zagajnik (buczyna krzywulcowa), i widać już niższy wierzchołek Wielkiej Rawki na wysokości 1303 m n.p.m. (lub też 1302 m n.p.m. według innych źródeł). Wielka Rawka to charakterystyczna grań, z dwoma niewyraźnie zarysowanymi szczytami. Podejście pnie nieco w górę, ale nie jest strome. Dalej ścieżka znów płasko prowadzi nas nareszcie na najwyższy punkt Wielkiej Rawki na wysokości 1307 m n.p.m. (lub, według innych źródeł, 1304 m n.p.m.). Całe przejście zajmuje ok. 25 minut.

Wielka Rawka, jak i Mała Rawka, to połonińskie wierzchołki znajdujące się w samym sercu Bieszczad, ukazujące szczyty wszystkich najważniejszych bieszczadzkich masywów górskich. Patrząc z Wielkiej Rawki na północ , podziwiamy długi grzbiet Połoniny Caryńskiej, a dalej w lewo – grzbiet Połoniny Wetlińskiej. W dole widać Ustrzyki Górne, a za nimi masyw grupy Tarnicy. Od zachodu widać całe pasmo graniczne.  Z Wielkiej Rawki spojrzeć możemy także na słowackie czy ukraińskie pasma bieszczadzkie. Wielka Rawka pokryta jest połoniną, znajduje się na niej monumentalnie wysoki betonowy obelisk, który stanowił kiedyś stanowisko geodezyjne. Już za czasów austriackich, Wielka Rawka była jednym z ważniejszych punktów triangulacyjnych po polskiej stronie Bieszczadów. Z tego miejsca można podziwiać panoramę całych Bieszczadów Wysokich, zarówno polskiej, jak i ukraińskiej części.

Przez szczyt Wielkiej Rawki prowadzi niebieski szlak z Ustrzyk Górnych, wzdłuż granicy, dalej na Krzemieniec i na Rabią Skałę.

Z Wielkiej Rawki możemy albo udać się w drogę powrotną, albo poszerzyć nieco wycieczkę o interesujący szczyt Krzemieniec: Bieszczady oferują na nim wyjątkowe przeżycie, jakim jest znalezienie się w punkcie styku trzech granic: polskiej, słowackiej i ukraińskiej.

Droga powrotna

Droga powrotna

Droga powrotna z Wielkiej Rawki z wysokości 1307 m to ten sam szlak co wejściowy: początkowo przez 15 minut żółtym szlakiem na Małą Rawkę, następnie przez 30 minut w kierunku Bacówki pod Małą Rawką, a dalej jeszcze chwilę łagodnym zejściem aż do parkingu na Przełęczy Wyżniańskiej.

Można też zejść z Wielkiej Rawki niebieskim szlakiem do Ustrzyk Górnych. Zejście początkowo jest strome i prowadzi cały czas lasem, przez co jest mało widokowo, a także chłodno i ciemno. Ostatni odcinek szlaku, przypadający na największe już zmęczenie, jest jednak łagodny. Z Wielkiej Rawki do Ustrzyk Górnych zejdziemy w ok. 2 godziny, w zależności od panujących warunków.

Dojście do trójstyku granic (szczyt Krzemieniec - 1221 m n.p.m.)

Dojście do trójstyku granic (szczyt Krzemieniec - 1221 m n.p.m.)

Dojście do trójstyku granic (szczyt Krzemieniec – 1221 m n.p.m.)

Z Wielkiej Rawki możemy niebieskim szlakiem w ok. 45 minut dojść na trójstyk granic: Polski, Słowacji i Ukrainy. Jest nim Krzemieniec: szczyt na wysokości 1221 m n.p.m. Szczyt jest zalesiony i niezbyt zachęcający widokowo, lecz interesujący, ponieważ obejrzymy tutaj tablicę informującą o trójstyku granic, a także masywny obelisk, wskazujący miejsce zbiegu granic. Na nim wyryte są godła wszystkich trzech państw. Stoi tutaj także początkowy polski słupek graniczny o numerze 1.