Tatry stanowią piękne pasmo górskie, które częściowo leży na terenie Polski. Cała powierzchnia Tatr wynosi około 800 km2 , nic dziwnego zatem, że są jednym z najbardziej imponujących i najpiękniejszych krajobrazów górskich na świecie, chociaż nie najwyższych. Tatry mają jednak swój własny najwyżej położony szczyt, a jest nim Gerlach. Gdzie leży ten wierzchołek i jak się tam dostać? Poznaj nasz krótki przewodnik!
Spis treści
Tatry wszystko, co musisz wiedzieć
Tatry to góry leżące na terenie Polski i Słowacji, przez które wiedzie niejeden szlak turystyczny. Na terenie Polski znajduje się około 175 km2 i zdecydowana ich większość, bo ponad 600 km2 znajduje się po stronie Słowacji. Na szczęście krajobrazy po obu stronach granicy są warte zobaczenia, a część przepięknych szczytów i przełęczy znajduje się na samej granicy między nami a naszym sąsiadem. Najbardziej popularne po polskiej stronie Tatr są oczywiście Rysy (2499 m) znane jako najwyższy wierzchołek w Polsce. Chociaż spośród 3 wierzchołków Rysów ten faktycznie najwyższy (2503 m) należy do Słowacji, to sąsiadujące z nami państwo może się pochwalić jeszcze wyższym szczytem, którym jest oczywiście Gerlach.
Same Tatry mają mnóstwo szczytów i nikt dotąd nie określił ich precyzyjnej ilości. Opinie podróżników i badaczy Tatr zdają się różnić. To jednak nie przeszkadza miłośnikom gór w zdobywaniu kolejnych wierzchołków Tatr, a głównym celem każdego taternika jest zdobycie Wielkiej Korony Tatr, która składa się z kilkunastu najwyższych szczytów. Krajobraz Tatr słynie ze swojego zróżnicowania. Tatry dzielą się na Tatry Wysokie oraz Tatry Zachodnie. Gerlach znajduje się oczywiście w obrębie Tatr Wysokich. W tych rejonach krajobraz jest inny niż w niższych, zachodnich górach. Tatry Wysokie bardzo przypominają warunki typowe dla obszarów w Alpach. W Tatrach Wysokich dominuje turnia, czyli skalisty teren. I chociaż to wysokie szczyty są wielką miłością turystów, to w niższych górach mamy okazję zobaczyć ładniejsze krajobrazy.
Tatry są również doskonałym środowiskiem dla roślin i zwierząt. Wysoko w górach spotkamy wyjątkowe, mnogie gatunki roślin, które nie rosną w żadnym innym miejscu w Polsce. W górach można spotkać również niedźwiedzia brunatnego, lisy, jelenie, wilki i rysie! To bez wątpienia wspaniałe zwierzęta, ale lepiej nie zakłócać im spokoju. Nie sposób nie wspomnieć również o kozicy tatrzańskiej, swego rodzaju wizytówce pięknych, górzystych terenów. Z górami kojarzą się również urocze świstaki, które także mają w Tatrach idealne warunki do życia.
Gerlach Słowacja, jak dojechać?
Z Warszawy do kraju naszego sąsiada jest około 7 godzin jazdy samochodem. Po tym czasie znajdziemy się już naprawdę blisko Tatr Wysokich i upragnionej góry. Podróż własnym autem z wielu względów jest najwygodniejsza. Oprócz tego są jeszcze inne możliwości. Na przykład podróż pociągami.
- Z dowolnego miasta w Polsce należy udać się pociągiem lub busem do Zakopanego.
- Z Zakopanego trasa na Tatry Wysokie będzie wiodła autobusami bezpośrednio z Polski.
- Możliwe jest również przekroczenie granicy polsko-słowackiej pociągiem PKP, natomiast ta możliwość będzie na pewno droga. Do tego należy też doliczyć konieczność poruszania się słowacką komunikacją miejską.
Najlepszym punktem podróży bez własnego samochodu będzie Zakopane, skąd do miejsca docelowego jest około godzina drogi. Rezygnując z podróży własnym autem, musimy być przygotowani na trudy podróży związane z przesiadkami, opóźnieniami PKP i stresem związanym z poszukiwaniem odpowiedniego połączenia. Nie każdy jednak dysponuje samochodem. Warto zatem wiedzieć, że sąsiedni kraj i najwyższy wierzchołek Karpat można odwiedzić, podróżując komunikacją miejską i pociągami. W końcu jest to przygoda!
Najwyższy szczyt Tatr: Gerlach
Jeśli byłeś dobry z geografii (my nie byliśmy) zapewne wiesz, że szczyt Gerlach (2655 m n.p.m.) leży po słowackiej stronie gór. Dawniej występował pod nazwą Garłuch. Lista osiągnięć tatrzańskiego szczytu jest imponująca.
- Gerlach ma największą wysokość ze wszystkich wierzchołków na terenie Słowacji.
- Mierzy również więcej niż jakikolwiek tatrzański szczyt w Polsce.
- Należy do Korony Europy, czyli zestawienia najwyższych szczytów każdego państwa Europy.
- Gerlach to najwyższy wierzchołek Tatr i oczywiście całych Karpat.
Jak wiele gór w Tatrach również masyw Gerlacha składa się z kilku wierzchołków. Najwyższy z nich, który ma wspomniane wyżej 2655 m n.p.m., ma sąsiadów o różnych, ale zbliżonych wysokościach. Ciężko oddać piękno tego krajobrazu wymieniając same nazwy, ale musisz uwierzyć nam na słowo, że byłbyś zachwycony. Możemy wymienić zatem poszczególne wierzchołki:
- Zadni Gerlach 2616 m n.p.m.
- Pośredni Gerlach 2642 m n.p.m.
- Gerlachowska Czuba 2615 m n.p.m.
- Mały Gerlach 2601 m n.p.m.
Ze szczytu Gerlacha rozpościera się malowniczy widok na tereny Doliny Wielickiej, Doliny Batyżowieckiej oraz Doliny Kaoza. Jak piękne mogą być Tatry? Najwyższy szczyt z pewnością wiele Ci o tym opowie, kiedy tylko będziesz mógł spojrzeć w dół. A jeśli masz sporo czasu i sił, koniecznie odwiedź również mniejsze szczyty. Każda góra w Tatrach ma własną historię i własne urocze zakątki.
Pierwsza wspinaczka na najwyższy wierzchołek Słowacji została odnotowana już w roku 1855 i zdobywcami szczytu byli Polacy. Prawdopodobnie jednak nie do nich należał zaszczyt pierwszych zdobywców, bo spekuluje się, że pierwsi na szczycie byli Niemcy w 1834 roku. Ciekawostką jest, że kilka lat przed pojawieniem się na szczycie Polaków, uważano, że nie jest to najwyższy wierzchołek. Za wyższe uważano takie góry jak Łomnica czy Krywań, które dzisiaj również uważane są za jedne z najwyższych w Tatrach. Ostatecznie chyba nie to jest najważniejsze, kto jako pierwszy zdobył ten wierzchołek, skoro możemy podziwiać jego piękno do dzisiaj.
Kiedy najlepiej wspinać się na Gerlach?
Niezależnie od tego, czy planujesz zdobycie wierzchołka słowackiej góry latem, czy zimą, będzie Ci potrzebny przewodnik. Przewodnik może pomagać we wspinaczce maksymalnie 3 osobom, a koszt wynajęcia takiego pomocnika sięga ponad 1000 zł. Wiemy, że wiele osób wolałoby zaoszczędzić na skorzystaniu z usług obcej osoby, ale zdecydowanie nie warto tego robić. Inni przewodnicy mają prawo zawrócić turystów z trasy, jeśli nie wspinają się oni w wykwalifikowanym towarzystwie. W gorszym przypadku można otrzymać mandat. W najgorszym stać się ofiarą wypadku, bo nie było blisko doświadczonej osoby, która mogłaby pomóc. A skoro tę kwestię mamy ustaloną, zastanówmy się, kiedy najlepiej wspinać na najwyższy wierzchołek w Tatrach?
- Jak się domyślasz, najkorzystniejsze warunki w górach panują latem. Wtedy też pod opieką przewodnika mogą być 3 osoby, co ostatecznie wyjdzie taniej. Latem warunki są korzystniejsze, jest cieplej, a widoki z góry dla wielu są po prostu piękniejsze.
- Zima z kolei ma wartość dla prawdziwych miłośników wspinaczki i wyzwań. Na ten sezon decydują się osoby doświadczone i wyposażone nie tylko w odpowiednie umiejętności, ale i sprzęt.
Jako że w sezonie letnim pogoda jest odpowiednia dla osób o przeciętnych umiejętnościach wspinaczkowych, na Gerlach próbuje wspiąć się bardzo wiele osób naraz. Przewodnicy mają pełne ręce roboty, ponieważ zwiedzający wchodzą na wierzchołek góry grupami. Jeśli chcesz uniknąć wejścia w towarzystwie kilku innych grup zwiedzających, podejmij się wycieczki, która zaczyna się wczesnym rankiem. To może być trochę bolesne, w końcu oznacza wczesną pobudkę na urlopie! Jednak na pewno nie pożałujesz tej decyzji. Przede wszystkim uda Ci się wrócić za dnia, co jest wygodniejsze. W dodatku unikniesz naprawdę dużej ilości innych zwiedzających, którzy bardzo często stanowią nie tylko przeszkodę, ale i prawdziwe niebezpieczeństwo.
Gerlach pogoda, gdzie sprawdzać aktualne dane?
Pogoda w górach jest bardzo ważna, bowiem zmienia się częściej niż stereotypowa kobieta zmienia zdanie. To w praktyce bardzo ryzykowna cecha gór, ponieważ będąc na dużej wysokości, stajemy się zupełnie bezbronni wobec natury. Wystawieni na działanie wiatru, mgły i piorunów. Groźne burze w górach są oczywiście latem, ale zimą za to istnieje wysokie zagrożenie lawinowe. Nie ma więc sezonu w górach, który byłby naprawdę spokojny. Jeśli chcesz bezpiecznie znaleźć się na szczycie, musisz mieć wiedzę i doświadczenie lub korzystać z usług doświadczonego przewodnika, który ma to wszystko za Ciebie. Tobie w takim wypadku przyda się dobra kondycja i odpowiedni strój.
Warunki pogodowe oczywiście też dobrze jest monitorować. Kiedyś ludzie nie mieli tych udogodnień i musieli kierować się własną intuicją. Ty możesz w każdej chwili sprawdzić aktualne dane pogodowe w każdej chwili za pomocą telefonu. Warto potraktować ostrzeżenia pogodowe dotyczące gór poważnie. W Tatrach szczególnie niebezpieczny jest wiatr halny. Ten rodzaj wiatru może swoją siłą zerwać duże czapy lodowe z terenów górskich i bez problemu radzi sobie z dachami domów.
Szlak turystyczny Gerlacha
Na szczyt Gerlacha nie prowadzi żaden konkretny szlak wyznaczony dla turystów. Droga na wierzchołek jest uczęszczana często i zwiedzający znają różne trasy, jednak na żadnej z nich nie możesz pojawić się bez przewodnika. Przewodnik jest obowiązkowym elementem zdobywania szczytu. Dla własnego bezpieczeństwa nie warto starać się od tego wymigać. A kiedy już będziesz bezpiecznie wędrował z przewodnikiem, wiedz, że na pewno wybierzecie którąś z poniższych tras wejścia na szczyt.
- Start zaczyna się z Doliny Wielickiej i droga prowadzi przez Wielicką Próbę. Wielicka Próba jest pierwszym trudniejszym elementem wejścia, ponieważ jest to skalna ścianka o długości kilkunastu metrów. Nie jest to oczywiście śmiertelne wyzwanie, ale poczujesz, że oto stoi przed Tobą wejście na szczyt.
- Na szczycie możesz znaleźć się również, pokonując górę od zachodniej ściany: Alternatywnym startem jest w tym przypadku droga wejścia z Doliny Batyżowieckiej przez Batyżowiecką Próbę. Ten szlak jak i Wielicką Próbę bardzo ładnie widać z góry.
- Inną możliwością jest również Droga Martinka, Żleb Karczmarza czy Próba Tatarki prowadząca do trudnego szlaku Żleb Darmstädtera. Są to jednak trasy mniej popularne. Ta ostatnia jest wręcz niewskazana dla osób niedoświadczonych, opisywana jako trasa dla prawdziwych alpinistów.
Start od Soliny Wielickiej lub Doliny Batyżowieckiej jest więc najlepszym pomysłem na początek. Mimo stosunkowo prostej trasy musisz być przygotowany na dużą ekspozycję. Oznacza to, że przez dużą część trasy wejścia na wierzchołek, będziesz na przestrzeni ukazującej przepaść. To może bardzo silnie oddziaływać na Twoje samopoczucie i powodować lęk wysokości. Jeśli jesteś gotowy na zmaganie się z wysokością, ale nie wiesz, na jaką trasę się zdecydować, uspokajamy. Dla bezpieczeństwa wszystkich zwiedzających (w sezonie jest ich naprawdę sporo) przyjęto, że do wejścia na wierzchołek wykorzystuje się ścieżkę przez Wielicką Próbę, a powraca się drogą prowadzącą przez Próbę Batyżowiecką. Tak jest nie tylko bezpiecznie, ale również ciekawiej.
Turyści zaczynają wspinaczkę od Śląskiego Domu. Śląski Dom to schronisko, które leży u samego podnóża góry Gerlach w malowniczym otoczeniu Doliny Wielickiej. Hotel położony jest na wysokości 1670 m, a resztę trasy do samego szczytu Gerlacha musimy pokonać na piechotę.
Hotel górski Śląski Dom w drodze na Gerlach
Historia powstania budynku, w którym dzisiaj mieści się popularny hotel górski o nazwie Śląski Dom, sięga już roku 1871, kiedy z inicjatywą zbudowania schroniska wyszedł Eduard Blásy. Był to człowiek, który jako pierwszy zdobył Rysy i słynął ze swojego zamiłowania do wspinaczki. Schronisko istotnie powstało, ale działało jedynie 3 lata. Nieszczęśliwym zrządzeniem losu budynek został doszczętnie zniszczony przez lawinę. To doskonale pokazuje, jak nieczuła i groźna potrafi być natura.
Kolejną próbę wybudowania schroniska w miejscu Doliny Wielickiej podjęto w 1895 roku. Tym razem budynek działał znacznie dłużej, ponieważ dopiero w roku 1962 całkowicie spłonął. Zarówno pierwszy budynek powstały z projektu Eduarda Blásy, jak i jego nowa wersja, były znacznie mniejsze od budynku, który możemy oglądać dzisiaj. Śląski Dom taki, jaki jest teraz, powstał w latach 1966-1968. To charakterystyczny punkt, do którego udają się wszyscy szykujący się do wejścia na Gerlach. Spod hotelu prowadzi wygodna trasa na sam wierzchołek góry.
A jeśli chcesz całkowicie oddać się klimatowi tej podróży, koniecznie postaraj się o nocleg w pokoju Śląskiego Domu. Schronisko jest duże, ale w sezonie może być ciężko o pokoje, dlatego warto wcześniej dokonywać rezerwacji. Zresztą jest to taka sama zasada jak wszędzie. Wybierając się do popularnych turystycznie miejsc, trzeba być przygotowanym na to, że nie dostaniemy raczej noclegu bez wcześniejszej rezerwacji. Trzeba mieć tylko na uwadze, że hotel znajdujący się tak blisko sławnego szczytu bocznej grani Tatr, ma również wysokie ceny. Za jedną noc dla dwóch osób zapłacimy około 600 zł. Nocleg przy samym wejściu na szlak wydaje się bardzo kuszący. To wygoda, wspaniałe widoki i luksusowy hotel. Wadą tego miejsca może być brak spokoju, ponieważ w okolicy codziennie będzie mnóstwo turystów, nawet jeśli nie mają oni wykupionego w hotelu noclegu.
Wejście na Gerlach, czy jest trudne i niebezpieczne?
Doświadczeni taternicy nie uważają dumy całych Karpat, czyli Gerlacha, za osiągnięcie imponujące. Wierzchołek znajduje się w pięknej okolicy, ale o to w górach nietrudno. Warto wiedzieć, że ambitni wspinacze nie kwapią się do wejścia na Gerlach nie dlatego, że ignorują oni jego piękno, ale dlatego, że poświęcają czas na zdobycie trudniejszych szlaków. Zdobycie malowniczego wierzchołka bocznej grani Tatr rozważają jedynie zimą, kiedy jest trudniej również w Tatrach. Czy można wobec tego ocenić Gerlach jako wierzchołek do zdobycia dla każdego?
- Gerlach zdecydowanie nie jest górą, którą powinni wspinać się turyści bez żadnego doświadczenia wysokogórskiego. Przewodnik nie zastąpi osobistych umiejętności każdego.
- Chociaż trasa na szczyt jest prosta, to zajmuje ona około 8 godzin ludziom o nienagannej kondycji. Osoby niedoświadczone na wielu odcinkach będą wymagały pomocy, czyli asekuracji ze strony doświadczonej osoby.
- Na wierzchołek Gerlacha nie dostaniesz się zatem bez pomocy odpowiedniego sprzętu. A im słabsze są Twoje umiejętności, tym dłuższy czas wspinaczki.
- Trasa wejścia na Gerlach wyposażona jest w pomoce skonstruowane przez człowieka. Do tego do naszej dyspozycji jest przewodnik, który umiejętnie asekuruje turystów podczas wspinaczki.
- Szlak do góry i ze szczytu na dół jest dość prosty i nie tworzy okazji do zgubienia orientacji w terenie.
- Wspinaczka na tak wysoki poziom nie jest dla osób, które nie czują się dobrze w obliczu wysokości. Góry to coś więcej niż widok z okna 11 piętra. Na niektórych odcinkach możesz czuć się, jakby nic nie oddzielało Cię od upadku w przepaść.
- Dostępne są prostsze i trudniejsze szlaki na wierzchołek. Chociaż nie jest to teren uznawany za najtrudniejszy to nawet na najprostszych szlakach nietrudno o wypadki.
Wymarzony przez wielu turystów wierzchołek jest najwyższy w Tatrach, ale nie należy do najtrudniejszych. Podczas wejścia należy zachować ostrożność i postępować rozważnie. Zawsze powinniśmy wspinać się własnym tempem, ponieważ zbyt duży pośpiech może skończyć się wypadkiem. Przewodnik zawsze będzie dostosowywał tempo wspinaczki do możliwości turystów, których ma pod opieką, dlatego nie musisz obawiać się, że nie nadążysz.
Warto również zaznaczyć, że wspinaczka górska nie jest zarezerwowana dla osób, które mają problemy ze zdrowiem. Problemy z oddychaniem, nadciśnienie, cukrzyca i inne podobne schorzenia, mogą stanowić poważne przeciwwskazanie do tak dużego wysiłku, jakim jest zdobywanie wysokich szczytów. Nie warto ryzykować własnego zdrowia!
Tatry, jak bezpiecznie znaleźć się na szczycie?
Wybierasz się w Tatry? Nie tylko Gerlach stanowi szczyt, którego nie należy lekceważyć. Gerlach, góra uznawana za najwyższą w naszej bliskiej okolicy, jest równie niebezpieczna, jak niższe od niej wierzchołki. Tereny wysokogórskie są dziełem natury, do którego podziwiania należy się odpowiednio przygotować. Podpowiadamy jak!
- Decydując się na wędrówkę, nie zapomnij o naładowanym telefonie oraz mapie. Do tego przydatna będzie latarka czołówka, która zapewni dobrą widoczność w czasie złej pogody lub nadchodzącego zmroku. Należy pamiętać o tym, że wspinaczka na wierzchołek włącznie z zejściem na dół potrwa około 8 godzin. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że któryś fragment Twojej wspinaczki przypadnie na czas, kiedy nie będzie czuwało nad Tobą słońce.
- Kompletując strój w góry, nie zapomnij o odpowiednim obuwiu. Przydatne będą dobre buty z twardą podeszwą, które miałeś już wcześniej na nogach. Wyprawa w góry to parogodzinna wędrówka, gdzie nie można sobie pozwolić na buty, które będą powodowały ból lub dyskomfort. Obuwie musi być zatem rozchodzone, ale również dopasowane: nie za luźne. Stopa musi się trzymać pewnie, co pozwoli i Tobie czuć się pewnie podczas wspinaczki i wędrówki po górzystych terenach.
- W górach panuje nieprzewidywalna pogoda. Gerlach jest wysokim szczytem i jego zdobywanie zajmie Ci kilka długich godzin. Warto zaopatrzyć się w specjalne, szybko schnące ubranie, które umożliwia oddychanie. W sklepach dostępna jest specjalna termo bielizna oraz zewnętrzne ubrania tego typu. Na nie warto narzucić długie, ale lekkie spodnie z materiału oraz kurtkę przeciwdeszczową. W przypadku wędrówki w sezonie jesienno-zimowym przyda się również polar i rękawiczki.
- Dobrym pomysłem jest również zabranie ze sobą nakrycia głowy, które okaże się przydatne zarówno zimą, jak i latem. Latem ochroni głowę przed działaniem ostrych promieni słonecznych, a zimą osłoni uszy przed wiatrem.
- Może wydawać się to nietypowe, ale w góry warto zabrać również krem z filtrem. Poparzenia słoneczne zdarzają się nie tylko ludziom leżącym plackiem na plaży.
- Nie wolno zapominać również o jedzeniu i wodzie. Mówi się, że wystarczy 1 butelka wody, ponieważ zawsze można roztopić górski śnieg. Niektórzy zalecają również zabranie termosu z ciepłą herbatą. A jeśli chodzi o prowiant, w góry zabieramy produkty, które dostarczą nam niezbędnych węglowodanów. Na wspinaczkę możesz zabrać ze sobą naprawdę kaloryczne posiłki, byleby były lekkostrawne. Najczęściej polecanym posiłkiem w góry są batony energetyczne. Zapewniają one odpowiednią dawkę składników odżywczych i są bardzo kaloryczne.
- Czasami, ale nie zawsze, przyda Ci się specjalistyczny ekwipunek do wejścia na szczyt. Jeżeli chcesz zdobyć Gerlach, warto byś miał ze sobą lonżę i uprząż, a i kask również się przyda. Z racji, że do wejścia na Gerlach konieczne jest wynajęcie przewodnika, prawdopodobnie będziesz mógł wynająć również sprzęt do wspinaczki wysokogórskiej. Zakupienie własnego sprzętu jest polecane osobom, które planują bliżej zapoznać się ze sztuką wspinaczki.
Bardzo często zdarzają się sytuacje, że Polacy wspinają się na wierzchołek bez wynajętego przewodnika. Trudno dziwić się oburzeniu, z jakim spotyka się takie zachowanie. Turyści ryzykują własne życie i życie swoich bliskich, będąc przekonanymi, że doskonale znają teren, w którym, być może, znajdują się dopiero po raz pierwszy lub drugi. Nikt, kto dobrze zna góry, nie lekceważy ich. I Tobie również radzimy postępować rozsądnie. Wtedy na pewno wrócisz z wycieczki z głową pełną wspaniałych wspomnień i nowych doświadczeń. A jeśli kiedyś zapragniesz wejść na górę bez przewodnika, rozpocznij ku temu odpowiednie kursy. Zdobywaj niższe szczyty dostępne w Polsce. Zdobądź odpowiednią wiedzę, umiejętności i doświadczenie!
Mamy nadzieję, że nasz przewodnik zachęcił Cię do odwiedzenia szczytu Gerlach albo zdobycia mniej imponujących wysokości w Tatrach. Polsko-słowackie góry zdecydowanie są miejscem wartym odwiedzenia i doskonałą okazją do tworzenia nowych wspomnień.
Zdjęcia pochodzą z serwisu Pixabay.pl
Chcesz dowiedzieć się więcej o górach w Polsce?
Przeczytaj nasz artykuł – Góry w Polsce – Opis Pasm Górskich, Najwyższe Szczyty, Przewodnik turystyczny