Jaskinia mroźna – tatrzańska przygoda

Nietypowa tatrzańska atrakcja

Z czego słynie Zakopane? To perła polskich Tatr. Krupówki, wyjścia w malownicze Doliny lub podejścia na groźnie wyglądające skalne szczyty, wszechobecni górale, przepyszne oscypki… ale to nie wszystko – jest jeszcze jedna atrakcja, jaką oferuje oferuje Zakopane: jaskinie. Labirynty wąskich, mrocznych korytarzy i ciemnych komnat. A wśród nich Jaskinia Mroźna. Znajduje się ona we wschodnim zboczu Doliny Kościeliskiej, w masywie Organów. Wstęp do jaskini jest płatny (należy też pamiętać o opłacie za wstęp do parku narodowego). Turyści wpuszczani są grupami aby nie powodować zatorów we wnętrzu, a przed wejściem do środka, przewodnik wygłasza krótką prelekcję o historii jaskini i jej budowie.

Powstanie Jaskini Mroźnej

Powstanie Jaskini Mroźnej odbyło się wskutek erozyjnego działania Potoku Kościeliskiego. Jak się okazało – jest ona częścią całego systemu jaskiniowego olbrzymiej Jaskini Zimnej. Według miejscowych podań, dawno temu, pewien młody Góral ze Smrekowej Wsi o imieniu Jasiek, powiedział swoim kompanom o zagubionych w Tatrach 5 złotych monetach. Ich chciwość spowodowała, że gołymi rękami wykopali i wydrążyli długi tunel w poszukiwaniu bogactwa. Czy znaleźli? Nie wiadomo…

Odkrycie Jaskini Mroźnej

Jaskinia w zboczu Doliny Kościeliskiej została odkryta w roku 1934 przez dwóch badaczy: Stefana Zwolińskiego oraz Tadeusza Zahorskiego. Byli oni w stanie spenetrować jedynie niewielki fragment korytarzy. Pierwotnie poznano zatem odcinek liczący niewiele ponad 60 metrów.  Kolejna część jaskini została odkryta w późniejszym czasie i była eksplorowana jeszcze przez kolejne 20 lat (na przykład, jeszcze w 2000 roku odkryty został boczny, długi korytarz – o długości około 60 metrów). W tym czasie rozpoczęto także przygotowania do masowego zwiedzania jaskini – utworzono sztucznie szeroki korytarz, stanowiący wejście do jaskini, poszerzono przejścia, poprowadzono szlak turystyczny, zamontowano oświetlenie, barierki i drabiny, a także rozpoczęto szykowanie pierwszych wystaw form naciekowych. Obecne wejście do jaskini znajduje się po drugiej stronie, niż pierwsze wejście odkryte przez badaczy.

Jaskinia Mroźna w liczbach

• Całkowita długość jaskini Mroźnej to 773 m. Jaskinia posiada jeden, niemalże wyłącznie poziomy korytarz o długości ok. 570 m.
• Długość jaskini udostępniona do zwiedzania to jednak niecałe 500 m.
• Wejście do jaskini położone jest na wysokości 1100 m n.p.m., natomiast wyjście z niej to 1112 m n.p.m. wysokości. Jaskinia położona jest 120 m ponad dnem Doliny Kościeliskiej.
• Głębokość jaskini wynosi 5,5 m.
• Deniwelacja, czyli różnica wysokości pomiędzy najwyżej i najniżej położonym punktem to 41,5 m (lub, według innych źródeł, 41,6 m).
• Największa sala ma wymiary 25 m x 10 m x 10 m.
• Przejście całej długości jaskini udostępnionej do zwiedzania zajmuje ok. 20 do 40 minut.

Szlak prowadzący do jaskini

Na turystów i górskich miłośników czeka w okolicach niejedna jaskinia. Zakopane to miejsce wyjść nie tylko w góry! Jaskinia Mroźna położona jest we wschodnim zboczu Doliny Kościeliskiej, w Tatrach, na wysokości 1112 m (otwór wyjściowy). Prowadzi do niej szlak czarny z Doliny Kościeliskiej. Wejście nim zajmuje ok. 20 minut, natomiast zejście 15 (nieco inną trasą poprowadzoną od otworu wyjściowego, po drugiej stronie). Czas podejścia z samych Kir to ok. 55 minut. Szlak jest jednokierunkowy i rozpoczyna się na wysokości Lodowego Źródła, przechodzi przez mostek nad Potokiem Kościeliskim, i w ostatnim etapie prowadzi kamienną drogą pod górę. Tutaj czeka już wejście do jaskini, a przed nim znajduje się kasa oraz kilka ławek dla turystów. Bilet normalny kosztuje 4 zł. Jaskinia jest czynna w dni powszednie, od początku sezonu aż do końca października (a dokładniej od 26 kwietnia do 31 października), w godzinach 9 – 17.

Długość całkowita jaskini to 773 m. Odcinek dla zwiedzających to niecałe 500 metrów. Jaskinia Mroźna ma wilgotny charakter, a w niektórych miejscach stale występuje deszcz podziemny. Przez jaskinię przepływają okresowo cieki wodne.

Szata naciekowa

Szata naciekowa Jaskini Mroźnej jest dosyć uboga w porównaniu do typowych jaskiń (zaledwie niewielkie stalaktyty i stalagmity oraz nie do końca wykształcone draperie), lecz najbogatsza wśród udostępnionych do masowego zwiedzania przez turystów jaskiń w Polskich Tatrach. Znajdziemy tutaj stalaktyty, stalagmity, jak i polewy naciekowe oraz draperie, a także pokrywające ściany mleko wapienne.

W Dolinie Kościeliskiej odkryto i poznano już prawie 500 jaskiń! Pięć z nich udostępniono turystom. Do każdej prowadzą turystyczne szlaki rozpoczynające się u wylotu Doliny Kościeliskiej, w Kirach.

Nazwa Jaskinia Mroźna

Jak sama nazwa jaskini wskazuje, swoje pochodzenie powinna zawdzięczać panującej wewnątrz niskiej, mroźnej temperaturze (i rzeczywiście, jest tam zwykle stała temperatura na poziomie ok. 6 stopni Celsjusza). Dodatkowo, w jaskini często narażeni jesteśmy na powiewy chłodnego powietrza, a na ścianach znajduje się sporo przypominających szron białych nacieków. Jednakże swoją nazwę Jaskinia zawdzięcza odkrywcom, i nie jest wcale związana z obniżoną w jaskini temperaturą. W swoich notatkach odkrywcy nazwali ją na cześć innej jaskini, Zimnej, z którą, według ich notatek, musiała się niegdyś łączyć.

Zwiedzanie

Jaskinia Mroźna uznawana jest za jedną z najbardziej dostępnych i przygotowanych jaskiń pod względem turystów – bywa nawet nazywana z przekąsem jaskinią „komercyjną”. Jest oświetlona (jako jedyna wśród polskich jaskiń tatrzańskich), a za wstęp do niej pobierana jest opłata. Dodatkowo część korytarzy została sztucznie poszerzona, a po drodze napotykamy na ułatwienia w postaci barierek i drabinek oraz schodków. Czas zwiedzania jaskini to ok. 20 do 40 minut (w tatrzańskiej skali jest to mała jaskinia). Turystycznie jaskinia udostępniana jest od maja do października. Część jaskini udostępniona dla zwiedzających to jeden korytarz i z tego też powodu, w sezonie zazwyczaj wyczekuje się na wejście w kolejkach. Jaskinię zwiedza się bez przewodnika, aczkolwiek przed wejściem wygłaszana jest ciekawa prelekcja na temat jaskini, aby zwiedzać ją lepiej przygotowanym merytorycznie.

Pierwsze 10 m od wejścia do jaskini to wydrążony sztucznie w celach turystycznych tunel (już w 1952 roku). Doprowadza on do korytarza, który zaraz przechodzi w schody. Korytarz nosi nazwę Cmentarzyska Nacieków. Jest bardzo wysoki i można nazwać go wręcz szczeliną. Tutaj do obejrzenia są drobne formy naciekowe, które przeniesione zostały z innych części jaskini po oderwaniu ich od ścian. Kręte korytarze prowadzą nas do Zwaliska, którego dno pokryte jest masywnymi, zwalonymi głazami. Dalej czekają nas schody, prowadzące do Białego Chodnika, którego ściany pokryte są białym mlekiem wapiennym. Dalej wędrujemy do największej z sal Jaskini Mroźnej, o wymiarach 25 m na 10 m i wysokości aż 10 m. Salę nazwano Wielką Komorą. Od niej jaskinia w łagodny sposób coraz bardziej się obniża. Dalej wytyczony szlak kieruje nas obok nacieku Zasłona (która jest brązowawą polewą znajdującą się na lewej ścianie) aż do Sabałowego Jeziorka, sztucznie utworzonego, największego wodnego zbiornika Mroźnej Jaskini. Ma ono średnicę ok. 4 metrów. Dalsze przekopy prowadzą nas do salki, gdzie podziwiamy stalaktyty i stalagmity, oraz dalej do Ogródka ze poustawianymi luźno stalagmitami. Większość z nich nie jest widoczna w swojej naturalnej postaci, lecz poustawiana na namulisku. Dalej szlak prowadzi nas już do Pochyłej Sali, w której najniższym miejscu znajdują się Piaskowe Stawki. Dalej przekopem przechodzimy do Komory Wstępnej. To właśnie w niej, od tej strony, rozpoczęto eksplorację Mroźnej Jaskini. Dalej jeszcze kilkadziesiąt metrów i dochodzimy do wyjścia (znajdującego się na wysokości 1112 m n.p.m.), po drugiej stronie skał Bramy Kraszewskiego. Zejście z powrotem do dna Doliny Kościeliskiej odbywa się inną trasą niż podejście i zajmuje ok. 15 minut.

Ochrona Jaskini Mroźnej

Podczas zwiedzania warto pamiętać, że każdy element Jaskini Mroźnej podlega ścisłej ochronie przyrodniczej. Szata naciekowa i formy skalne tej jaskini są ubogie także z tego powodu, że turyści niegdyś w ogóle nie respektowali zakazu dotykania i nie szanowali pięknych wytworów natury.

Inne jaskinie w Tatrach

W polskich Tatrach znajduje się ponad 800 jaskiń, należących do najdłuższych i najgłębszych w całym kraju. Największe z nich mają pochodzenie tektoniczno-krasowe lub też krasowo-tektoniczne. Kilkanaście z nich to lodowe jaskinie. Tatry Zachodnie to miejsce położenia większości z nich – ze względu na ich budowę. Jaskinie nie są do końca zbadane, do dziś odkrywane są co jakiś czas nowe jaskinie lub ich korytarze, lub też nagle dowiadujemy się, że niektóre z nich są połączone i tworzą jedną, większą jaskinię lub też cały system jaskiniowy.

Większość z tatrzańskich jaskiń charakteryzuje się ukształtowaniem pionowym. Sześć jaskiń o ukształtowaniu poziomym udostępniono do zwiedzania przez turystów, z czego pięć znajduje się w Dolinie Kościeliskiej. Udostępnione turystycznie jaskinie to:

• Jaskinia Mroźna,
• jaskinie wchodzące w skład Jaskiń Pawlikowskiego (Mylna, Obłazkowa, Raptawicka),
• Smocza Jama,
• Dziura.

Mroźna jako jedyna jest oświetlona i płatna, pozostałe to udostępnione na innych warunkach jaskinie. Zakopane zezwala na ruch turystyczny, jednak samodzielny i z własnym oświetleniem.

Jaskinie zimą

Zlodowaciałe stalaktyty, stalagmity i nacieki zachęcą niejednego turystę do odwiedzenia jaskiń w porze zimowej. Jaskinię Mroźną odwiedzać można tylko do końca października, ale warto pamiętać, że pozostałe są udostępnione do zwiedzania przez cały rok. Piękno nacieków w jaskiniach zimą jest nieocenione, należy jednak pamiętać o oświetleniu i odpowiednim sprzęcie. To raczej wyprawa dla osób, które miały już wcześniej do czynienia z jaskiniami.