Dzikie Bieszczady od zawsze kuszą turystów swoim niewysłowionym pięknem, bogactwem przyrody i zapierającymi dech w piersiach krajobrazami. Na popularnych szlakach Bieszczad, niezależnie od pory roku można spotkać spragnionych kontaktu z naturą wędrowców. Najchętniej uczęszczanymi trasami w Bieszczadach są pasma połonin, a zwłaszcza Połonina Wetlińska, której najwyższym szczytem jest Roh 1255 n.p.m. Oprócz Roha, w masywie znajdują się również punkty, takie jak: Osadzki Wierch 1253 n.p.m, czy Hasiakowa Skała 1228 n.p.m. Turyści zainteresowani przemierzaniem bieszczadzkich szlaków, za cel obierają sobie zazwyczaj Połoninę Caryńską lub Połoninę Wetlińską. Pełne uroku pasma bieszczadzkich połonin można eksplorować niezależnie od pory roku. Zarówno latem, jak i zimą Połonina Wetlińska zachwyca pięknymi widokami na pobliskie wysoko położone punkty Bieszczad.
Spis treści
Masyw Połoniny Wetlińskiej, historia i Legendy
Połonina Wetlińska jest masywem górskim położonym w paśmie Bieszczad. Sąsiadującą górą, a zarazem kontynuacją masywu jest Smerek (1222 m.n.p). Spora część Połoniny Wetlińskiej znajduje się na terenie Parku Narodowego, którym również mogą poszczycić się Bieszczady. Celem większości turystów decydujących się na wędrówkę przez Połoninę Wetlińską jest słynna Chatka Puchatka – schronisko położone na wysokości 1228 m.n, znajdujące się pod Hasiakową Skałą. Schronisko to nie oferuje miejsc noclegowych, a jedynie możliwość krótkiego odpoczynku. Historia Połoniny Wetlińskiej i góry Smerek jest w dużym stopniu związana z działaniami militarnymi na ich terenie podczas obydwu wojen światowych. Na obszarze Połoniny wojska austriackie i rosyjskie zmagały się ze sobą podczas walk pozycyjnych, podczas pierwszej wojny światowej, z kolei w roku 1944 okolice Wetliny, były miejscem stacjonowania sowietów. Nazwa Połoniny Wetlińskiej bierze się od wioski Wetlina położonej tuż pod masywem. Jak z prawie każdym ciekawym miejscem w Polsce, tak i z Połoniną Wetlińską związane są liczne legendy, w większości z nich przewijają się rozbójnicy. Według jednej z opowieści, na terenach Połoniny Wetlińskiej ukrywał się najsłynniejszy zbójca z rejonu Karpat – Dobosz, od jego przydomka wzięły nazwę skała i Jaskinia „Dobosz”. Wejście do jaskini znajduje się w zboczu Połoniny Wetlińskiej. Związanym z historią i godnym odwiedzenia miejscem na szlaku połoniny, jest znajdujący się na Przełęczy Wyżnej grób Jerzego Harasymowicza, znanego polskiego poety. Grób a właściwie pomnik imitujący bramę, ma znaczenie czysto symboliczne, prochy poety rozsypano bowiem w Bieszczadach, które stanowiły przedmiot uwielbienia artysty.
Najpopularniejsze szlaki masywu, jak dojechać?
Popularność Połoniny Wetlińskiej wynika głównie z tego, że szlaki prowadzące przez masyw nie są wymagające technicznie ani kondycyjnie, co sprawia, że każdy może się pokusić o ich przejście, nawet rodziny z małymi dziećmi. Co nas czeka po drodze? Bujna dzika przyroda, oszałamiające swoją urodą górskie krajobrazy i krystalicznie czyste powietrze, właśnie tym wita odwiedzających Połonina Wetlińska. Wyróżnia się kilka szlaków wiodących przez Połoninę Wetlińską
- Szlak Żółty – Wetlina – Przełęcz M. Orłowicza 1075 m.n – Zatwarnica. Szlak ten jest mało wymagający technicznie, a co za tym idzie oblegany przez turystów, zwłaszcza w sezonie letnim.
- Połonina Wetlińska – Górna Wetlinka (camping)
- Przełęcz Wyżna – Połonina Wetlińska, szlak żółty
- Czerwony Szlak: Smerek – Przełęcz M. Orłowicza – Połonina Wetlińska – Brzegi Górne
Powyższe trasy są idealne zarówno dla doświadczonych wędrowców, jak i dla turystów, którzy dopiero rozpoczynają swoją przygodę z wyprawami w góry. Waro pamiętać, że kolor jakim oznaczona jest trasa turystyczna nie świadczy o jej trudności, a co za tym idzie, nawet Czerwony Szlak nie sprawia większego problemu wędrowcom. Mało wymagające i proste trasy, wabią miłośników przyrody bujną roślinnością i pięknymi widokami. Zdecydowanie najbardziej godnym uwagi miejscem na szlaku wiodącym przez Połoninę Wetlińską jest schronisko górskie, położone na wysokości 1228 m.n.p, o wdzięcznej nazwie Chatka Puchatka. Bieszczady przyciągają też, m.in. Parkiem Narodowym, na którego obszarze znajduje się spora część masywu Połoniny Wetlińskiej. Szlak, którego początek znajduje się na parkingu przy Przełęczy Wyżnej, jest najczęściej wybieranym przez turystów, nie bez powodu. Trasa wiodąca od Przełęczy Wyżnej do Chatki Puchatka jest nie tylko malownicza, ale też wyjątkowo łatwa do przejścia.
Co warto wiedzieć, decydując się na przejście szlakiem od Przełęczy Wyżnej?
Przełęcz latem jest dosłownie oblegana przez zwiedzających, nie tylko dlatego, że znajduje się tam parking dla samochodów osobowych i busów, ale też ze względu na piękne widoki rozciągające się z Przełęczy Wyżnej na całą Połoninę Wetlińską. Przy wejściu na szlak znajduje się kasa biletowa, w której oprócz biletów normalnych, dostępne są też ulgi dla uczniów i studentów. Ile kosztuje całodobowy postój samochodu na parkingu położonym u stóp Przełęczy Wyżnej? W poprzednim sezonie koszt parkingu wynosił 25 zł.
Przyroda i warunki pogodowe bieszczadzkich Połonin
Dzikość przyrody, skąpane w słońcu górskie szczyty, malownicze wioski i Park Narodowy to nie jedyne atrakcje Bieszczad. Doświadczeni turyści wiedzą, że odwiedzając bieszczadzkie tereny, nie można pominąć wędrówki pasmem połonin. Do najchętniej uczęszczanych miejsc w Bieszczadach zalicza się Połoninę Caryńską i Połoninę Wetlińską, na obszarze tej drugiej znajdują się punkty, takie jak m.in Przełęcz Orłowicza, czy Chatka Puchatka. Czym jeszcze zaskoczy eksploratorów Połonina Wetlińska? Szlaki wiodące przez masyw, mogą poszczycić się wieloma ciekawymi miejscami, m.in. mającym znaczenie symboliczne grobem poety – Jerzego Harasymowicza. Co można powiedzieć o przyrodzie bieszczadzkich połonin? Rośliny występujące w pasmach połonin (warto wziąć pod uwagę również Połoninę Caryńską) są typowe dla Bieszczad. Na wysokości niższej niż 1050 n.p.m, rozciągają się piękne lasy bukowe, będące schronieniem dla dzikich zwierząt. W bieszczadzkich lasach bukowych żyją m.in niedźwiedzie, żubry, rysie, czy żbiki, a nawet wąż Eskulapa. Prawdopodobieństwo spotkania na trasie uczęszczanej przez turystów niedźwiedzia jest nie wielkie, większym zagrożeniem dla turystów mogą być żmije, które również naturalnie wystepują w paśmie połonin. Przed ukąszeniem żmij zabezpieczy odpowiednio wysokie obuwie. Połoninę Wetlińską warto poznać również ze względu na bujną roślinność oraz Bieszczadzki Park Narodowy. Osoby planujące wycieczkę trasami Połoniny Wetlińskiej z pewnością zastanawiają się, na jaką pogodę trafia na szlaku. Każdy, kto pragnie odwiedzić Wetlinę, czy też Połoninę Caryńską może nastawić się na stabilną i sprzyjającą wędrówkom pogodę. Podobnie, jak na całym terenie Bieszczad, warunki pogodowe w paśmie Połonin są typowe dla klimatu umiarkowanego, przejściowego, który wyróżnia się ciepłym latem i mroźną zimą.
Podczas tworzenia planu naszej wycieczki, warto wziąć pod uwagę najwyższe punkty położone w Połoninie Wetlińskiej, a są to m.in:
- Smerek 1222 n.p.m
- Chatka Puchatka 1228 m.n.p
- Osadzki Wierch 1253 m.n.p
Niżej położonymi punktami są m.in: Przełęcz Orłowicza 1099 n.p.m oraz Przełęcz Wyżna 872 m, uznawana za punkt widokowy, przez wzgląd na niesamowite krajobrazy rozciągające się u jej stóp. Jak się dostać na Przełęcz? Bez problemu dojedziemy tam busem, lub samochodem osobowym. Na terenie Przełęczy znajduje się parking, od którego większość turystów rozpoczyna wędrówkę najpopularniejszym szlakiem żółtym. Parking oferuje całodobowy postój, co jest niesamowitym ułatwieniem dla zwiedzających. Turyści odwiedzający Bieszczady nie powinni zapominać o Parku Narodowym, w którym podziwiać można bujną roślinność i fascynującą dzikość bieszczadzkiej przyrody. Wadą łatwego dostępu do szlaków połoniny, jest duża liczba turystów na trasie w sezonie letnim. Osoby szukające wyciszenia decydują się zazwyczaj na wizytę w Bieszczadach wiosną lub jesienią, coraz popularniejsze stają się również zimowe wędrówki po górach.
Gdzie się zatrzymać zwiedzając Połoninę Wetlińską? Chatka Puchatka i camping Górna Wetlinka
Planując dłuższy pobyt w Bieszczadach, a zwłaszcza w okolicach Smereka i Wetliny, warto zainteresować się miejscami noclegowymi w Połoninie Wetlińskiej. Najsłynniejszą przystanią dla turystów jest bez wątpienia Chatka Puchatka, ze względu na mało komfortowe warunki noclegowe jest to jednak zaledwie „schron turystyczny” służący do chwilowego odpoczynku. Drugim niezwykle popularnym miejscem w Połoninie Wetlińskiej jest camping Górna Wetlinka. Camping kojarzy się głównie z namiotami i nieco ekstremalnymi warunkami noclegu, jednak Górna Wetlinka łamie stereotypy, proponując oprócz pola namiotowego, również wynajem komfortowych, drewnianych domków. Znajdujące się w Połoninie Wetlińskiej schronisko Chatka Puchatka, to miejsce, o bogatej historii, początkowo pełniące funkcję obiektu wojskowego. Turystycznym schronem Chatka zaczęła być dopiero w roku 1967, brak podstawowych sanitariów i prądu elektrycznego nie powstrzymywał turystów lgnących do niezwykle klimatycznego miejsca. Dziś Chatka Puchatka służy jedynie jako miejsce chwilowego odpoczynku na szlaku wiodącym od Przełęczy Wyżnej brak dostępu do bieżącej wody i elektryczności uniemożliwia dłuższy pobyt w tym obiekcie. Miejscem Noclegowym, w którym zatrzymują się turyści, jest camping Górna Wetlinka, oferujący dostęp do węzła sanitarnego dla gości korzystających z pola namiotowego, oraz możliwość wynajmu domu z łazienką.
Zaplanowanie tras i miejsca noclegowego to nie wszystko, co powinni zrobić turyści wybierający się na wędrówkę po Połoninie Wetlińskiej. Co jeszcze warto wiedzieć przed wyruszeniem na trasę? Połonina Wetlińska to masyw znany z łagodnych warunków pogodowych, jednak jak każda góra może zaskoczyć wędrowców nieoczekiwaną zmianą pogody. Bieszczadzkie Połoniny są miejscem przyjaznym turystom, łagodne szlaki, oszałamiające piękno natury, bogactwo fauny i flory czynią Połoninę Wetlińską jednym z najchętniej odwiedzanych miejsc w paśmie Bieszczad. Połonina Wetlińska w swoim masywie posiada kilka wyjątkowo atrakcyjnych turystycznie punktów, należą do nich m.in. Osadzki Wierch i Przełęcz Orłowicza. Warto pamiętać, że Połonina Wetlińska to również oszałamiający swoim pięknem Bieszczadzki Park Narodowy, który z pewnością warto odwiedzić. Jeśli chodzi o nocleg w Połoninie Wetlińskiej, to miejscem polecanym turystom jest camping Górna Wetlinka, posiadający bogatą i ciekawą ofertę dla mniej i bardziej wymagających. Na campingu można wynająć nie tylko pole namiotowe, ale także domek z wyposażoną łazienką. Goście przebywający na terenie Górnej Wetlinki, mają do dyspozycji węzeł sanitarny, miejsce przeznaczone pod palenie ognisk oraz bar wydający ciepłe posiłki. Pomiędzy Połoniną Wetlińską a pobliską Połoniną Caryńską znajduje się również urokliwa wioska Dwernik z licznymi atrakcjami dla turystów, wśród których znajduje się między innymi ośrodek jeździectwa, gratka dla fanów konnej jazdy.
Połonina Wetlińska – najkrótsza trasa
Na jaki szlak powinni zdecydować się osoby początkujące? Szlak żółty wiodący do Chatki Puchatka polecany jest wszystkim ze względu na niski stopień trudności i krótkość trasy. Czas przejścia to zaledwie godzina. Oczywiście, to wszystko nie zwalnia z zachowania środków ostrożności, przed wyruszeniem na trasę. Mimo że szlak jest bardzo łagodny, to przed wyruszeniem nań, zaleca się skompletowanie odpowiedniego ekwipunku, wśród którego powinny znaleźć się przede wszystkim buty przystosowane do górskich wędrówek. Niezależnie od stopnia trudności trasy, wyjście w góry w obuwiu innym niż specjalistyczne, może skończyć się kontuzją, urazem, lub w bolesnymi otarciami.
Zimowa wędrówka Połoniną Wetlińską, co zabrać?
Wielbiciele gór, polecają wędrówkę szlakami bieszczadzkich połonin zimą. Śnieg otulający bukowe lasy, czy spowita w mglistej, mroźnej poświacie Chata Puchatka, to tylko kilka z powodów, dla których warto zdecydować się na zdobycie masywu w zimowej scenerii. Górska trasa zimą stanowi nieco większe wyzwanie dla turystów, wymaga również dodatkowego zabezpieczenia, w postaci nie tylko ocieplanych butów, ale też odpowiedniej odzieży chroniącej przed zimnem i niesprzyjającymi warunkami pogodowymi. Wyruszając na tras zimą, warto postawić na kilka warstw ubrań, zwieńczając całość ciepłą, nieprzemakalną kurtką. Okrycie wierzchnie powinno zabezpieczać również przed wiatrem. Góry w zimowej scenerii bywają bajeczne, ale też niebezpieczne. Śnieg, oblodzona nawierzchnia, nagła zmiana pogody, mogą spowodować zagrożenie dla zdrowia i życia turystów na trasie. Dla własnego bezpieczeństwa warto nie tylko dokładnie zaplanować wędrówkę, ale przygotować się na różne nieprzewidziane zdarzenia. Wychodząc w góry, niezależnie od długości szlaku, czy poziomu jego trudności, warto mieć ze sobą naładowany telefon, dzięki któremu wezwiemy pomoc, w razie jakiegokolwiek zagrożenia.
Pasmo Bieszczadzkich połonin, największe atrakcje dla turystów
Wybierając się na wędrówkę w Bieszczady, pragniemy zanurzyć się w ich dzikości i poczuć jedność z odwieczną potęgą natury. Wyjątkowa przyroda występująca w tych wyjątkowych górach, zwłaszcza w okolicy obu połonin, nie jest jedynym czynnikiem, dla którego warto wybrać się w Bieszczady, nie tylko w sezonie letnim. Jakie atrakcje turystyczne znajdziemy na Połoninie Wetlińskiej i w jej okolicach? Wetlina, położona pod masywem Połoniny, to miejsce, które powinien odwiedzić każdy miłośnik historii. We wsi znajduje się między innymi pomnik ku czci żołnierzy, którzy zginęli podczas walk z armią UPA oraz ścieżka historyczna. Maj przyciąga do Wetliny fanów muzyki reagge, dzięki odbywającemu się tu od 2007 roku festiwalowi, lato to z kolei czas dla jazzu i festiwalu „Jazz w starym siole”. Zwiedzając Wetlinę, warto obejrzeć fragment nieczynnej kolejki wąskotorowej, który przebiega przez wieś. Największą atrakcją dla turystów przybywających do Wetliny, jest jednak rozpoczynający się jeszcze na obszarze wioski Bieszczadzki Park Narodowy, będący bezpieczną przystanią dla wielu rzadkich okazów ptaków, jak również imponującej wielkości ssaków, takich jak żubry. We wsi Wetlina, znajdziemy też pięciometrowy wodospad Siklawa, uważany za największy wodospad w Bieszczadach. Będąc w Wetlinie, warto udać się też do położonej około 20 kilometrów dalej miejscowości Cisna, w której podziwiać można między innymi zabytkowy kościół św. Stanisława, czy skosztować produkowanych na miejscu trunków w klimatycznym barze Siekierezada. Planując wędrówkę po Połoninie Wetlińskiej, warto pomyśleć także o innych wysoko położonych punktach Bieszczad, między innymi o najwyższym szczycie pasma górskiego, jakim jest Tarnica. Na wierzchołku Tarnicy w 1953 roku postawiono krzyż ze stali, na pamiątkę wizyty Jana Pawła 2, krzyż stoi tam do dziś. Na samą Połoninę Wetlińską wiodą z kolei nie tylko szlaki turystyczne, można się tam dostać również ścieżką przyrodniczą, obfitująca w rzadkie gatunki roślin, takich jak Pełnik Alpejski. Miejscem, które pragnie zobaczyć każdy turysta przybywający w okolice Wetliny, jest jednak znajdujące się na wysokości 1228 legendarne górskie schronisko, noszące wdzięczną nazwę „Chatki Puchatka”, w placówce można odpocząć po długiej wędrówce oraz nabyć ciepły napój. Nocleg w chatce nie wchodzi w grę ze względu na brak podstawowych udogodnień, takich jak bieżąca woda, toaleta i elektryczność.