Wielu z nas swoje wakacje czy urlopy najchętniej spędza w górach. Nic w tym dziwnego – gdzie można odpocząć lepiej, jeśli nie w otoczeniu górskich szczytów, w nieskazitelnie czystym powietrzu? Co jednak zrobić, gdy polskie szczyty znamy już na wylot, z wszelkie trasy przeszliśmy już wzdłuż i wszerz? Dobrą propozycją jest wyjazd w rejon gór Harz. Zobacz szczyty o niezwykle surowym klimacie, poczuj na twarzy powiew górskiego wiatru. Odwiedź Bad Harzburg, Goslar i wiele innych ciekawych miejsc, z którymi wiążą się interesujące historie. Poznaj też unikalną przyrodę Parku Narodowego Harz, który jest tym, z czego Niemcy są dumni. Zapraszamy na wycieczkę w dzikie, naturalne, niemal dziewicze i nieco niedoceniane pasmo gór Harz.
Spis treści
Harz- położenie geograficzne
Harz to mało znane pasmo górskie zlokalizowane w środkowej części Niemiec. Obejmuje tereny Dolnej Saksonii, Saksonii-Anhalt i Turyngii. Najwyższy szczyt pasma to Brocken o wysokości 1142 m n.p.m. Najstarsze skały gór Harz liczą sobie aż 500 mln lat. Około 300 mln lat temu pomiędzy skały gór Harz wdarła się magma pochodząca z wnętrza ziemi. Nieustanne ruchy skorupy ziemskiej spowodowały uniesienie się skał ku górze, a procesy wietrzenia i erozji spowodowały odkrywanie się starszych warstw. Nie bez znaczenia w kształtowaniu się dzisiejszego obrazu, jakim cechuje się Harz był lodowiec. Góry Harz cechują się wieloma formacjami geologicznymi. Ich liczba jest największą w całych Niemczech. Polska nazwa pasma Harz to Góry Smolne.
Park Narodowy Harz
Na terenie gór Harz w 2006 roku powstał park narodowy, jeden z największych leśnych parków narodowych w Niemczech. Zajmuje aż 24,759 ha powierzchni, a jego wysokość leży w zakresie od 230 do 1141 m n.p.m. Park Narodowy Harz leży pomiędzy ważnymi miastami – Herzberg am Harz na południowym-zachodzie, a Ilsenburg i Wernigerode na północnym-wschodzie. Powstał z połączenia dwóch jednostek – Nationalpark Hochharz w Saksonii-Anhalt i Nationalpark Harz w Dolnej Saksonii.
Park Narodowy Harz jest bardzo charakterystyczny pod względem panującego tutaj klimatu. Pomimo względnie niewielkiej wysokości, klimat porównywany jest do klimatu rejonów skandynawskich. Dzieje się tak dlatego, że obszar parku jest bardzo mocno wyeksponowany, co wpływa na surowość klimatu. Charakterystyczne są także bardzo silne, porywiste wiatry. To właśnie na terenie Parku Narodowego Herz, a dokładniej na najwyższym szczycie Brocken, prędkości wiatru są najwyższe w całych Niemczech.
Fenomen fauny i flory Harzu
Aż 47% obszaru Parku Narodowego Harz podlega ścisłej
ochronie, na pozostałej części funkcjonuje czynna ochorna ekosystemów leśnych i nieleśnych. Warto zaznaczyć, że Park Narodowy Harz znajduje się w rejestrze Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów. Na terenie, który objęty jest ochroną ścisłą, nie ingeruje się w żaden sposób w naturalne środowisko.
Na terenie parku prowadzone są liczne działania mające na celu ochronę środowiska naturalnego. Podejmowane są próby renaturyzacji, polegające na nawadnianiu torfowisk, wspieraniu rozwoju lasu i dążeniu do przywrócenia naturalnego stanu wód bieżących. Na terenie całego parku, a szczególnie w środkowej jego części wspiera się naturalny rozwój gradacji kornika drukarza. Mimo, iż powoduje on zamieranie słabszych świerków, nie są prowadzone żadne działania zwalczające go. Naukowcy twierdzą bowiem, że zniszczenie świerków jest dla ekosystemu mniej szkodliwe niż chemiczne zwalczanie szkodnika. Znacząca większość lasów Parku Narod
owego Harz pozostawiona jest naturze, nie jest dopuszczalna żadna ingerencja człowieka.
Próby przywrócenia obszaru parku naturze
Niegdyś teren Parku Narodowego Harz leżał na terenie NRD i RFN, przez jego środek przebiegała granica między tymi dwoma państwami. Z tego też powodu część parku leżąca po stronie NRD była dla turystów niedostępna. Dzięki temu tak duży obszar parku pozostał nienaruszony przez człowieka.
Na terenie Parku Narodowego Harz prowadzone są działania w ramach projektu reintrodukcji rysia. Od lat 90-tych ubiegłego stulecia na teren parku wypuszczono aż 26 młodych osobników. Obecnie rozmnażają się one, a ich liczba sukcesywnie wzrasta. Prowadzone są także próby reintrodukcji głuszca, na razie jednak nie przynoszą one rezultatu.
Zwierzęta i rośliny Parku Narodowego Harz
Na terenie parku spotkać możemy żbika, co jest charakterystyczne i unikalne dla tego regionu. Poza tym spotkamy tutaj zwierzęta typowo leśne – sarny, jelenie szlachetne, rysie, dziki – jako, że większość obszaru parku to tereny leśne.
Harz cechuje się 6 piętrami roślinności. Na samym dole spotykamy zioła, a także piękne wczesnowiosenne kwiaty. Piętro regla dolnego porastają lasy bukowe. W piętrze regla górnego spotkamy bory świerkowe, a na najwyższym piętrze występuje roślinność subalpejska, co szczególnie wyraźnie widać na szczycie Brocken. Dla terenu Gór Harz typowe są także liczne i rozległe górskie torfowiska, które obecnie są ponownie nawadniane.
Obecnie planuje się zwiększenie udziału obszarów ochrony ścisłej z 47 do 75% (do 2022 roku).
Zjawisko Brockenu – co to takiego?
Zjawisko Brockenu, zwane także widmem zaobserwowane zostało po raz pierwszy właśnie na szczycie Brocken w 1780 roku przez Johanna Esaias Silberschlag. Widmo Brockenu to zjawisko optyczne polegające na obserwacji własnego cienia na chmurze znajdującej się poniżej miejsca, w jakim się znajdujemy. Cień ten może być otoczony tęczową obwódką zwaną glorią.
W 1925 roku Jan Alfred Szczepański wymyślił przesąd związany ze zjawiskiem Brockenu. Mówi on o tym, że gdy człowiek ujrzy widmo Brockenu, umrze w górach. Jedyną szansą na odczarowanie uroku jest ujrzenie widma trzykrotnie. Wówczas może on być pewny, że w górach zawsze będzie bezpieczny. Ile w tym prawdy? Nie wiadomo. Wiadomo jednak, że przesąd ten jest ciągle w użyciu, dodając wyprawom na szczyt Brockenu dreszczyku emocji.
Brocken – najwyższy szczyt Harzu
Brocken jest najwyższym szczytem w górach Harz, położony 65 km od Brunszwiku. Ma wysokość 1141 m n.p.m. i cechuje się niezwykle surowym, ostrym klimatem. Z natury szczyt Brockenu jest niezalesiony, co jest spowodowany właśnie surowymi warunkami. Powyżej górnej granicy lasu rozciąga się spektakularne górskie wrzosowisko z przewagą traw i krzewinek. To właśnie tutaj w 1890 roku powstał ogród botaniczny Brockengarten. Występuje tutaj ponad 1500 gatunków wysokogórskich roślin, co jest fenomenem na skalę światową.
Jak wejść na Brocken?
Na szczyt wiedzie kilka szlaków turystycznych, różniących się między sobą długością i poziomem zaawansowania. Trasy poprowadzone są przez malownicze iglaste lasy, w pobliżu unikalnych gipsowych skal, charakterystycznych dla tego rejonu. Najbardziej znanym szlakiem na szczyt jest Harzer-Hexen-Stieg. Trasa rozpoczyna się w Osterode i kończy w Thale, a jej długość to aż 100km. Oczywiście, jest to trasa, którą musimy rozłożyć na kilka dni, konieczny więc będzie nocleg. Jeżeli jednak chcemy zdobyć szczyt w jeden dzień, możemy wybrać jedną spośród pięciu jednodniowych tras. Różnią się one między sobą wymaganiami dotyczącymi sprawności fizycznej. Najczęściej uczęszczaną trasą jednodniową jest szlak Goethego z Torfhausu.
Aby spojrzeć na Niemcy z góry, niekoniecznie musimy się zmęczyć. Jest możliwość wjazdu na szczyt kolejką Harz Narrow Gauge Railway. Atrakcją jest fakt, że tor ma zaledwie 1 metr szerokości. Przejazd historycznym pociągiem dostarczy niesamowitych wrażeń, a krajobrazy z pewnością nas oczarują. Zobacz sam, jakie widoki oferuje nam szczyt Brockenu!
Najciekawsze miasta w okolicy
Harz to nie tylko góry, ale także interesujące miasteczka. Bad Harzburg, Wernigerode, Walkenried, Braunlage.. to tylko te najbardziej znane miasta, które po prostu trzeba odwiedzić. Co ciekawego w nich odnajdziemy?
Bad Harzburg
Bad Harzburg jest miastem uzdrowiskowym i znanym kurortem wypoczynkowym. Położone jest pomiędzy Saksonią-Anhaltem, a Dolną Saksonią. Na terenie miasteczka mieści się wiele atrakcji, które warto odwiedzić, przebywając w terenie. Bad Harzburg słynie przede wszystkim ze Ścieżki w Koronach Drzew Harz. Jest tu 700-metrowa kładka znajdująca się ponad 20 metrów nad ziemią. Spacer kładką pozwala napawać się niezwykłym krajobrazem i nieskazitelnie czystym powietrzem. Bad Harzburg słynie także z Góry Zamkowej Harzburg. Szczyt ten ma 483 m n.p.m., a wiedzie na niego pieszy szlak. Na Górę Zamkową można dostać się także kolejką gondolową. Bad Harzburg jest świetną bazą wypadową w pasma Harz.
Wernigerode
Wernigerode to miasto położone nad rzeką Hommelte.Nazywane jest często „kolorowym miastem”. Skąd taka nazwa? Oczywiście od kolorowych kamienic zbudowanych z pruskiego muru. Miasto, podobnie zresztą jak w ogóle Niemcy, słynie z ogromnej liczby restauracji i kafejek, w których skosztować można lokalne specjały. Położenie u samych stóp gór Harz sprawia, że miasto Wernigerode jest miastem wyjątkowym. Podobno nie sposób znaleźć tutaj dwóch identycznych kamienic, każda z nich jest inna, każda oryginalna. Wernigerode to także znana baza noclegowa, z której nierzadko korzystają osoby wybierające się w góry Harz.
Goslar
Goslar to niemieckie miasto, które niegdyś było ośrodkiem wydobycia rud metali. Obecnie zasoby zostały już wyczerpane, Goslar nie straciło jednak swojej popularności. Dawną kopalnię w Rammelsbergu przekształcono na popularne obecnie muzeum, a dzisiejsza gospodarka oparta jest przede wszystkim na turystyce. Turystów w Goslar nie brakuje. Najchętniej odwiedzane jest Romańskie palatium cesariskie, ale także Kościół św. Piotra i Pawła, Kościół św. Jakuba czy ratusz. Goslar słynie także z oryginalnych domów wybudowanych unikalna metodą szachulcową.
Braunlage
Braunlage to kolejne miasto, które warto odwiedzić, przybywając w region gór Harz. Jest to znane miasto uzdrowiskowe, a także niezwykle popularny ośrodek sportów zimowych. Każdy miłośnik zimowych szaleństw wie, że to właśnie w Braunlage znajduje się słynny kompleks skoczni narciarskich Brockenweg. Na jego terenie znajdują się sławne skocznie – K40, K58 i K70. Braunlage stanowi także cenną bazę noclegową, warto zatrzymać się tutaj na noc, planując dłuższy pobyt w górach Harz.
Walkenried
Walkenried to miasto, obok którego trudno jest przejść obojętnie. Przebywając tu, warto poznać Rezerwat Przyrody Itelteich oraz Juliushutte. Spacer po tych rezerwatach dostarczy niezapomnianych wrażeń. Interesujący jest także rezerwat Himmelreich o niezwykle malowniczym położeniu i niesamowitych walorach przyrodniczych. Walkenried leży tuż przy granicy z Turyngią. Stanowi znaną bazę noclegową, oferującą turystom wiele miejsc zakwaterowania. Walkenried to miasto zdecydowanie godne uwagi.
Baza noclegowa
Niemcy są krajem o bogato rozwiniętej bazie noclegowej. Jeśli wybierasz się w góry Harz i chcesz spędzić noc w niezwykłej atmosferze, szukaj noclegów w najbardziej popularnych turystycznie miastach, takich, jak Goslar, Bad Harzburg czy Walkenried. Miasta te oferują przyjezdnym świetnie przygotowane miejsca zakwaterowania w hotelach, pensjonatach czy ośrodkach. Na uwagę zasługuje też camping w Walkenried, cieszący się ogromną popularnością wśród przybywających tutaj turystów. Bardzo rozwiniętą infrastrukturą turystyczną cieszy się także Bad Harzburg.
Czy warto przyjechać w góry Harz?
Harz to teren bardzo atrakcyjny turystycznie, zarówno ze względu na same góry, jak i na okoliczne miasta. Planując wycieczkę w te rejony, warto rozłożyć ją na kilka dni, by choć w niewielkim stopniu poznać ten teren i jego niezaprzeczalne walory. Oczywiście, żadna wyprawa w teren Harz nie obędzie się bez zdobycia Brockenu. Zobacz na własne oczy te niezwykłe panoramy, jakie rozpościerają się ze szczytu, szukaj rzadkich gatunków roślin, a może uda ci się wypatrzyć wśród drzew rysia lub żbika? Tutaj wszystko jest możliwe!
Kiedy zmęczymy się już górskimi wędrówkami, czekają na nas niezwykłe miasta, Harz to przecież nie tylko góry, ale też to, co leży u ich stóp. Bad Harzburg przywita nas spektakularnym spacerem w Koronach Drzew Harz. Zobacz na własne oczy to, co do tej pory widziałeś tylko na pocztówkach! Goslar pozwoli nam nieco odpocząć, przechadzając się spokojnie po muzeum. Zobacz sam, w jaki sposób wydobywano tu niegdyś srebro! Odwiedź też wiele innych ciekawych miejsc, z których każde zaoferuje Ci coś wyjątkowego i to wszystko w otoczeniu pięknych, choć niedocenianych nieco gór Harz. Zdecydowanie warto tu przyjechać!
Zdjęcia pochodzą z serwisu pixabay.pl