Jaki czekan kupić?

Czekan jest nieodzownym elementem ekwipunku podczas zimowych przejść po najbardziej wymagających szlakach górskich. Stanowi nie tylko dodatkowy punkt oparcia, ale i często sprawdza się jaki awaryjny hamulec, gdy stracisz przyczepność na zlodowaconym terenie. Dzięki czekanowi i rakom jesteś w stanie pokonać najbardziej stromą ścianę lodową. Czym kierować się przy wyborze tego sprzętu? Jakie modele cieszą się największym powodzeniem? Zapraszamy do lektury!

Budowa czekana

Stylisko

Stylisko jest elementem pełniącym funkcję trzonka. Najczęściej zrobione z aluminium lub włókna węglowego. Niegdyś bazowano głównie na drewnie. Dla większego komfortu użytkowania, stylisko często pokrywa się warstwą gumy. Wygląd tej części czekana sporo mówi o jego zastosowaniu. Turyści sięgają najczęściej po wersje z prostym lub lekko wygiętym styliskiem. Natomiast fani wspinaczki po modele z bardziej agresywnym wygięciem.

Głowica

W przypadku tego elementu, kluczowe znaczenie ma wytrzymałość. Głowice produkowane są z najlepszej jakości, najmocniejszych stopów metali. Z jednej strony głowica wyposażona jest w „dziób”, który z łatwością wbijesz w śnieg, uzyskując tym samym punkt podparcia. Natomiast na drugim końcu znajduje się „łopatka”, czyli część przydatna przede wszystkim do wykuwania stopni w lodzie. Sprawdzi się także w awaryjnych sytuacjach jako hamulec, gdy stracisz stabilność, poślizgniesz się na lodzie.

Grot

Grot stanowi zakończenie dolnej części styliska. Ta zaostrzona końcówka z łatwością wbija się w śnieg, co zapewnia większą stabilność. Ponadto sprawdza się w trakcie awaryjnego hamowania. Niegdyś ciężko było sobie wyobrazić czekan bez grota. Obecnie dąży się do minimalizmu sprzętu, tak by ważył jak najmniej, a był przy tym dalej skuteczny. Dla przykładu czekany skiturowe pozbawione są tego elementu.

Pętla nadgarstkowa

W przypadku kijów trekkingowych może zdarzyć się, że zapomnicie przewlec dłonie przez pętle. Jeśli chodzi o użytkowanie czekana, to taka sytuacja nie może mieć miejsca.

Podczas zimowego trekkingu czy wspinaczki, gdy masz na sobie grube rękawice, łatwo jest wypuścić czekan z rąk. Strata tego elementu ekwipunku może skończyć się tragicznie. Poruszanie się po szlakach pokrytych śniegiem czy lodem będzie trudne, a czasem wręcz niemożliwe. Ponadto sprzęt spadający z dużej wysokości może wyrządzić krzywdę osobom idącym niżej. Przy wyborze sprzętu zwróć uwagę na rodzaj pętli i wybierz taką, która da Ci możliwość sprawnej zmiany dłoni.

Klasyfikacja czekanów

Obecnie stosuje się podział czekanów według nowej normy (EN 13089:2015).  Kluczowe elementy  są testowane oddzielnie, takie jak stylisko oraz samo ostrze. Ponadto bierze się także pod uwagę to, czy sprzęt posiada stałe, czy wymienne ostrze.

• typ 1. Modele turystyczne, które z łatwością poradzą sobie w śniegu lub/i lodzie;
• typ 2. Modele wspinaczkowe przystosowane do kontaktu ze śniegiem, lodem oraz skałą.

Jeśli na czekanie nie widnieje żaden z powyższych symboli, to można automatycznie zakwalifikować sprzęt do typu 1.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze czekana?

Waga czekana

Jeśli dopiero rozpoczynasz swoją przygodę z czekanem, to odrzuć wszelkie ultralekkie wersje, które zostały stworzone głównie z myślą o doświadczonych użytkownikach. Czekan na początek powinien pewnie leżeć w dłoni i być dobrze wyważony.

Długość czekana

Na mało stromych podejściach za wsparcie służą głównie kije trekkingowe. Przy nachyleniu terenu powyżej 30 stopniu pomocny okaże się czekan. Bardzo ważne jest odpowiednie dobranie jego długości. Zbyt długi sprzęt oznacza przymus wielokrotnego podnoszenia ręki. Będzie to skutkowało szybszym zmęczeniem się, co utrudni prawidłowe manewrowanie czekanem.

Kształt styliska

Modele z prostym styliskiem sprawdzą się podczas trekkingu w mało wymagającym terenie. Natomiast wersje lekko wygięte są lepsze do stromych podejść, gdyż dają możliwość podciągnięcia się.

Czekany wyposażone w styliska z bardziej złożoną konstrukcją, bardziej agresywnym wygięciem, służą głównie podczas wspinaczki. Dają możliwość zakładania stanowisk, mogą także być wykorzystywane podczas asekuracji.

Kształt dzioba

Dziób czekana może być prosty lub łukowato zakrzywiony. Natomiast samo wygięcie dzioba – skierowane grzbietem ku dołowi (tzw. ostrze bananowe) albo w górę. Drugi typ ostrza dużo lepiej trzyma się w lodzie, ale z drugiej strony znacznie trudniej je wyjąć z zamarzniętego podłoża.

Kształt grota

Ta kwestia nie ma aż takiego znaczenia. Należy jednak pokreślić, że czekany, które zamiast grota posiadają ostro ścięta końcówkę styliska, przeznaczone są do skituringu.

Wytrzymałość styliska

Przy wyborze czekana należy zwrócić uwagę na oznaczenie styliska. Mogą na nim widnieć dwie litery: T lub B. Mówią nam one o wytrzymałości tego elementu.

Stylisko z oznaczeniem B charakteryzuje się wytrzymałością na poziomie 2,5 kN. Natomiast stylisko T – 3,5 kN. Stylisko B ma niższą wartość, gdyż używane jest przy czekanach turystycznych, które nie są poddawane tak dużym obciążeniom, jak styliska modeli przeznaczonych do wspinaczki.

Sposób zaczepienia oraz wytrzymałość pętli nadgarstkowej

Pętla może być przymocowana do górnej części styliska lub bezpośrednio do głowicy. Koniecznie zwróć uwagę na jakość wykonania pętli nadgarstkowej oraz materiał z jakiego są one zrobione. Pętla nie powinna zsuwać się z ręki i być wygodna w użytkowaniu.

Jaką długość czekana wybrać?

Czekan jest rodzajem sprzętu, w przypadku którego nie ma możliwości regulacji. Dlatego tak ważne jest dobranie odpowiedniej długości, dostosowanej do wzrostu użytkownika. Niewłaściwy wymiar spowoduje, że korzystanie ze sprzętu będzie niewygodne i męczące.

Do dokonania pomiaru możesz wykorzystać kij trekkingowy. Stan prosto i chwyć go pełną dłonią. Następnie wyprostuj rękę i ułóż ją wzdłuż ciała. Optymalna długość czekana to odległość od uchwytu do połowy łydki. Podczas mierzenia warto skorzystać z lustra – łatwiej będzie Ci oszacować idealny wymiar. Jeśli nie masz pewności co do tego, czy Twoje pomiary są prawidłowe, to najlepiej skorzystać z pomocy pracownika sklepu. Natomiast jeśli zamawiasz sprzęt przez internet, to możesz trzymać się ogólnie przyjętych wytycznych.

• wzrost poniżej 170 cm: długość czekana 50 cm;
• 170-177 cm: długość czekana 50-55 cm;
• 178-183 cm: długość czekana 50-60 cm;
• 184-195 cm: długość czekana 55-65 cm;
• powyżej 195 cm: długość czekana 60-75 cm.

Należy jednak dodać, że powyższe wymiary nie gwarantują prawidłowego dobrania czekana, ponieważ istotne jest także uwzględnienie innych kwestii, jak budowa anatomiczna użytkownika, długość rąk i nóg.

Mocowanie czekanów do plecaka?

Często, zanim dotrzesz do miejsca, w którym zaczniesz używać czekana, musisz pokonać długą drogę. W takiej sytuacji najlepiej jest przytroczyć sprzęt do plecaka. Większość górskich modeli wyposażonych jest w specjalne pętle lub uchwyty, umożliwiające przyczepienie czekana. Popularnym rozwiązaniem jest pętelka, w którą wkłada się stylisko aż po głowicę. Następnie całość zostaje obrócona do góry nogami i przyczepiona do plecaka za pomocą ściągacza czy rzepa.

Jak chwycić czekan?

Możemy wyróżnić dwie metody prawidłowego chwytu:

• chwyt asekuracyjny. Polega na oparciu dłoni o łopatkę. Kciuk oraz palec wskazujący obejmują dziób;
• chwyt do hamowania. W tym przypadku dłoń oparta jest na dziobie, natomiast kciuk układacie pod łopatką.

Konserwacja czekanów

Czekan to element ekwipunku, o który należy szczególnie dbać. Dzięki odpowiedniej konserwacji sprzęt długo Wam posłuży i zapewni należyte bezpieczeństwo. Warto pamiętać o kilku ważnych zasadach:

• Zanim ruszysz w góry, dokonaj krótkich oględzin sprzętu. Sprawdź, czy poszczególne elementy konstrukcji nie poluzowały się, czy nie uległy deformacji.
• Jeśli często korzystasz z czekana, to jego ostrze oraz grot mogą ulec stępieniu. Pamiętaj o regularnym ostrzeniu tych części. Możesz zrobić to samodzielnie, używając pilnika ręcznego lub przekazać to zadanie specjaliście.
• Zabezpiecz ostre elementy podczas transportu specjalnymi osłonkami.
• Każdorazowo sprawdź, czy pętla nie jest poprzecierana, pocięta.
• Po każdym użyciu dokładnie osusz sprzęt. Zminimalizujesz tym samym ryzyko zardzewienia poszczególnych elementów.

Jakie czekany dla początkujących?

Climbing Technology Hound G

Idealny wybór dla osób rozpoczynających swoją przygodę z czekanem. Sprzęt został zaprojektowany w taki sposób, że łatwo się nim operuje i pewnie leży w dłoni. Wyposażony jest w gumową rękojeść w dolnej części styliska, wygodną pętlę oraz solidną, wytrzymałą głowicę. Powyższe elementy znacznie pomagają w wyrobieniu pewnego chwytu.

Dzięki zastosowaniu lekkich, ale i trwałych surowców jest nie tylko wygodny w użytkowaniu, ale i niezwykle wytrzymały. Głowica oraz grot zostały poddane malowaniu kataforetycznemu, dzięki czemu sprzęt jest bardziej odporny na korozję.

Model Hound G zaliczany jest do typu 2. Może być użytkowany zarówno przez fanów klasycznej turystyki, jak i miłośników wspinaczki. Stopień wygięcia styliska, wykończenie głowicy oraz możliwość przymocowania griprest’u sprawiają, że sprzęt posłuży nawet na najbardziej wymagających podejściach.

Cena tego modelu rozpoczyna się od 227 zł

Climbing Technology Alpin Tour

Stworzony z myślą o osobach, które stawiają swoje pierwsze kroku w górach pokrytych śniegiem i lodem. Największym atutem tego modelu jest to, że jest odpowiednio wyważony. Nie za lekki, nie za ciężki, dzięki czemu pewnie leży w dłoni. Producenci Alpin Tour postawili przede wszystkim na wytrzymałość sprzętu. Stylisko zostało wykonane z wyjątkowo trwałego stopu Light Alloy 7010 UNI 9007-4. Natomiast głowica z utwardzonej stali.

Model ten zaliczany jest do typu 2, dzięki czemu jest uniwersalny i posłuży na najbardziej wymagającym terenie. Specyfikacja sprzętu umożliwia zakładania stanowisk na najbardziej stromych stokach.

Cena tego modelu rozpoczyna się od 211 zł

Jakie czekany do turystyki wysokogórskiej?

W przypadku uprawiania turystyki wysokogórskiej najlepiej sprawdzą się klasyczne czekany turystyczne z prostym lub lekko wygiętym ku górze styliskiem. Na mało wymagające szlaki wystarczy sprzęt typu 1. Niemniej, jeśli zakładasz, że na pewno będziesz rozwijał pasję o coraz trudniejsze trasy, to od razu możesz zainwestować w czekan typu 2. Dobrym pomysłem może być także wybór czekana o modułowej budowie, który dostosujesz do różnych warunków.

Black Diamond Raven Pro

Czekan turystyczny typu 1. wyposażony w proste stylisko. Głowica została wykonana z wytrzymałej stali nierdzewnej natomiast stylisko z wysokiej jakości lekkiego stopu aluminium.

Cena tego modelu rozpoczyna się od 299 zł

Grivel Nepal S.A. Plus

Głowica została wykonana ze stali węglowej, która charakteryzuje się wysokim stopniem wytrzymałości. Pętla nadgarstkowa posiada gumową osłonkę grota, zabezpieczającą sprzęt na czas transportu.

Cena tego modelu rozpoczyna się od 266 zł

Petzl Summit Evo

Model łączący lekkość, wytrzymałość oraz ergonomię. Wyposażony w ostrze oraz stylisko B. Cienkie ostrze z 3 milimetrową końcówką zapewnia stabilność w lodzie czy twardym śniegu. Środkowa część została poszerzona w celu lepszej pracy w miękkim śniegu. Sprzęt wyposażony jest w stalową łopatkę, umożliwiającą sprawne wykuwanie stopni. W głowicy i grocie znajdują się otwory na karabinki.

Cena tego modelu rozpoczyna się od 499 zł

Jakie czekany na skitury?

Na skitury najlepiej sprawdzą się klasyczne, ultralekkie czekany. To aktywność, którą uprawia się przy grubej pokrywie śniegu, więc głowica oraz grot nie muszą być wykonane z masywnej stali. Stylisko również nie przenosi dużych obciążeń, wobec czego wystarczą czekany zrobione z lekkich stopów.

Climbing Technology Agile Plus

Ultralekki czekan stworzony z myślą o skituringu oraz turystyce lodowcowej. Jest kompaktowy, minimalistyczny, a przy tym niezwykle wytrzymały. Sprzęt zalicza się do typu 2. Krótkie stylisko wykonane z lekkiego stopu metalu. Natomiast głowica oraz grot z solidnej hartowanej stali, odpornej na najtrudniejsze warunki. Model ten można dodatkowo wyposażyć w szuflę CT Shovel, tworząc tym samym lekką łopatę lawinową.

Cena tego modelu rozpoczyna się od 230 zł

Black Diamond Raven Ultra

Najwyższej jakości czekan stworzony z myślą o miłośnikach skituringu i wspinaczki lodowej. Charakteryzuje się klasycznym kształtem oraz ultralekką wagą. To sprzęt o maksymalnej funkcjonalności. Producenci zrezygnowali z dodatków, takich jak pętla czy gumowa rękojeść, osiągając niezwykle lekką konstrukcję. Jednorodna głowica wykonana z wytrzymałej stali nierdzewnej. Natomiast stylisko z lekkiego, aczkolwiek solidnego stopu aluminium.

Cena tego modelu rozpoczyna się od 277 zł

Jakie czekany do wspinaczki lodowej?

Producenci technicznych czekanów, przeznaczonych do wspinaczki lodowej prześcigają się w innowacyjnych rozwiązaniach. Miłośnicy tej aktywności sportowej mają w czym wybierać.

Black Diamond Viper

Uniwersalny model przeznaczony zarówno do wspinaczki lodowej, jak i górskiej. Aluminiowe stylisko T zostało stworzone przy użyciu techniki hydroformowania. Dobrze wyprofilowana rączka wykonana z przyczepnego materiału zapewniającego pewny chwyt, niezależnie do grubości rękawic. Głowica zrobiona ze stali nierdzewnej. Natomiast ostrze ze stali chromo-molibdenowej. W głowicy oraz kolcu znajdują się otwory umożliwiające wpięcie karabinka.

Cena tego modelu rozpoczyna się od 750 zł

Petzl Nomic

Jeden z najlepszych czekanów do wspinaczki lodowej na rynku. Wyposażony w ergonomiczny, regulowany uchwyt. Przy użyciu imbusa możesz szybko i sprawnie zmienić kąt nachylenia wspornika. To niezwykle praktyczne rozwiązanie, szczególnie jeśli wspinasz się w rękawicach różnej grubości. W celu izolacji termicznej i pewniejszego chwytu górny uchwyt pokryto taśmą griptape.

Cena tego modelu rozpoczyna się od 830 zł